1. Meditatie: Van mislukking naar doorbraak
Nog voor het einde van het Tweede Vaticaans Concilie, namelijk op 15 september 1965, schiep Paulus VI de mogelijkheid om bisschoppensynoden te houden, als een soort regelmatige raad van de paus, samengesteld uit vertegenwoordigers van het wereldepiscopaat. De eerste algemene bisschoppensynode kwam in Rome samen in 1967. Ze had een overvolle agenda met uiteenlopende onderwerpen: liturgiehervorming, gemengde huwelijken, hedendaagse dwalingen, seminaries. Een synode houden op efficiënte wijze moest nog geleerd worden. De derde algemene bisschoppensynode ging door te Rome van 27 september tot 26 oktober 1974 met één thema: de evangelisatie in de moderne wereld.
In juni 1973 kregen de deelnemers een voorbereidende tekst of “lineamenta” met een overzicht van de situatie, een theologische beoordeling, suggesties en vragen. Met de reacties hierop werd een werkinstrument of “instrumentum laboris” opgesteld, vlak voor het begin van de synode. De samenkomst zelf verliep in drie delen: een panorama van de huidige toestand, de tussenkomsten vanuit de verschillende taalgroepen, waarvan een synthese werd gemaakt en de voorbereiding van een einddocument, waarover gestemd werd.
Was Vaticanum II hoofdzakelijk nog een Europese aangelegenheid, op deze synode namen de jonge kerken uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika vrijmoedig het woord. Van de 214 deelnemers had de meerderheid niet eens Vaticanum II of een vorige synode meegemaakt. De westerse geestelijke vermoeidheid en secularisatie werd door een nieuwe, vitale na-conciliaire generatie overstemd.
Een typische illustratie hiervan was de tussenkomst van Mgr. J. Sangu, verslaggever van Afrika. Hij leverde ernstige kritiek op de Vaticaanse instanties die te nationalistisch-Italiaans waren en te weinig rekening houden met de eigen aard van de Afrikaanse kerk. Omdat hij het Latijn niet meester was, moest hij zijn Engelse tekst laten vertalen. De Vaticaanse vertalers maakten hier misbruik van om zijn kritiek te schrappen. En zo las deze argeloze bisschop uiteindelijk in perfect Latijn een rustige lofrede op de Vaticaanse diensten, die hij prees als uitdrukking van de universele kerk! Deze manipulatie met de vertaling werd uiteindelijk niet aanvaard.
Het protest klonk uiteindelijk nog duidelijker toen het einddocument met zijn vier hoofdstukken ter stemming werd voorgesteld (de evangelisatie op zich, de bevordering van de menselijke waardigheid, de verschillende groepen en de zending van de Kerk). Drie van de vier hoofdstukken werden met een overweldigende meerderheid verworpen! Voor de synthese zorgden vooral de Poolse kardinaal K. Wojtyla, de latere paus Johannes Paulus II en de Italiaanse jezuïet Domenico Grasso (wiens cursus ik nog als jonge priester gevolgd heb in de Gregoriana te Rome). Zij hadden een stevige theologische samenvatting gemaakt die alle nadruk legde op de Kerk als behoedster van de waarheid. Hierdoor gaven ze echter minder aandacht aan wat de synodevaders zelf concreet hadden ingebracht en dit wilden de bisschoppen in hun afwijzing onderlijnen
Zo eindigde de synode. Hoe konden de bisschoppen nu na een maand vergaderen, zonder iets in handen te hebben, naar huis terugkeren? Hiervoor werd een oplossing gevonden. Er werd een vrome verklaring opgesteld, waaraan niemand zich kon storen, maar die evenmin iets van de rijke discussies weergaf. En dit gebruik van een “boodschap voor de wereld” werd in de latere synodes overgenomen. In deze synode werd tenslotte beslist dat al het materiaal (52 rapporten, verslagen en documenten, 326 mondelinge en 79 schriftelijke tussenkomsten) aan de paus zouden toevertrouwd worden opdat hij hiermee zijn apostolische aansporing zou schrijven en waarin opgenomen zou worden wat de synodevaders werkelijk hebben ingebracht.
Zo werd de “mislukking” van de synode over de evangelisatie in zekere zin een doorbraak geworden, waarvan de vruchten zichtbaar werden in de apostolische aansporing “evangelii nuntiandi” en in de volgenden synodes. De jonge kerken hebben de westerse kerk verplicht het perspectief te verruimen. Zij wilden niet alleen vertrekken van de juiste geloofswaarheden, maar ook van de werkelijkheid van een dynamische en creatieve geloofsbeleving.
Er blijven ernstige moeilijkheden. De tekst van deze apostolische aansporing, zoals veel kerkelijke teksten, geeft ons niet de vlotte journalistieke stijl, die we in de dagelijkse berichtgeving gewoon zijn. Integendeel. Ze bevat weliswaar een grote rijkdom maar is verpakt in vele, lange, dorre zinnen. Men moet echt een ontvankelijke geest hebben. Daarom past hier de aansporing die de heilige Augustinus gaf in zijn commentaar op de eerste brief van de heilige Johannes: luister met uw hart en je zult blij zijn met wat je leest, het zal het vuur doen ontvlammen of het vuur dat reeds in u brandt, hoger doen oplaaien.
En zo hebben we getracht de rijkdom die de synodevaders hebben ingebracht in de apostolische aansporing “Evangelii nuntiandi” te begrijpen (*). Ook nu wordt nog regelmatig vermeld dat deze apostolische aansporing een belangrijke impuls kan geven aan de evangelisatie. Wij willen er een duidelijk overzicht van geven. (Wordt vervolgd).
(*) Evangelisatie is de reden van ons bestaan. De apostolische aansporing “Evangelii nuntiandi” ingeleid en voorgesteld door D.H. Maes, Tabor, Brugge, 1987,
P. Daniel
2. Kerk en wereld
Het Franse tijdschrift L’Homme Nouveau heeft een boeiende reportage van 50’ samengesteld met jongeren die recent vurig katholiek werden en nu deelnamen aan de 43e bedevaart van Chartres. Deze jongeren komen uit verscheidene achtergronden: geen enkel geloof, luthers, evangelisch, orthodox, niet-pratikerend katholiek…: https://lesalonbeige.fr/reportage-consacre-aux-convertis-ayant-participe-au-dernier-pelerinage-de-chartres/
***
Naar aanleiding van het bezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan de Grande Loge van Frankrijk, maakt Benoit Dumoulin in de zomeruitgave van la Nef duidelijk waarom de Kerk een katholiek blijft verbieden lid te worden van de vrijmetselarij. Vanaf paus Clemens XII (1738) tot Franciscus (2023), samen met Benedictus XIV, Pius VII, Leo XII, Pius VIII, Gregorius XVI, Pius IX, Leo XIII en Johannes-Paulus II, is het standpunt van de Kerk hierover steeds onveranderd gebleven. Het verbod voor een katholiek om vrijmetselaar te worden berust op drie redenen
1. Een leerstellig relativisme. De vrijmetselarij aanvaardt geen enkele waarheid buiten de mens: geen natuurwet en geen christelijke openbaring. De subjectieve menselijke rede is de enige maatstaf voor de waarheid.
2. De strijd tegen de christelijke beschaving. Al is de strijd vanuit de Grand Orient fanatieker dan vanuit de Grande Loge, iedere groep vrijmetselaars wil de sociale en politieke invloed van het christendom bestrijden. Vandaar hun ijver voor een lekenstaat, die in een sectaire geest wordt opgevat.
3. De verering van het occulte. Hun verering van het geheimzinnige, de initiatieritus en andere esoterische praktijken zijn een moderne heropleving van de oude gnosis met de ketterijen uit de eerste eeuwen van de Kerk, als een geheim geloof voor een klein groepje uitverkorenen. Dit is het tegendeel van het christelijk geloof, open en toegankelijk voor iedereen.
Het hoort tot de goede toon in Frankrijk vertegenwoordigers van de vrijmetselarij te erkennen als een van de grote geestelijke en filosofische stromingen. Hun werking blijft echter geheim en is niet geregistreerd. Daarom moeten ze eerder beschouwd worden als lobbyisten, ofwel moeten ze zich laten registreren. Dat zal in Frankrijk niet gemakkelijk zijn vermits naar verluid 35% van de parlementairen vrijmetselaars blijken te zijn: https://lesalonbeige.fr/la-position-de-leglise-demeure-inchangee-concernant-la-franc-maconnerie-et-se-fonde-sur-trois-elements/
***
Volgens de bekende Franse antropoloog, historicus en essayist Emmlanuel Todd hebben de Verenigde Staten en Israël hun vorige godsdienst en moraal (protestantisme en jodendom) volledig opgegeven en vervangen door een massale nieuwe cultus, de godsdienst van de oorlog. Hij is degene die de instorting van de URSS voorspelde lang voordat deze plaats vond. In zijn boek “La défaite de l’Occident” ziet hij hoe het christendom in Europa vervangen werd door de godsdienst van het nihilisme, de vergoddelijking van de leegte. Voor Israël ziet hij hoe de drie stadia zijn afgerond: een levendig jodendom, een zombie jodendom en een zero jodendom. De hamer is het symbool van de Scandinavische god Thor, de god van de neonazi’s, de god van het derde millennium. In Amerika heeft de evolutie zich voltrokken langs de fanatieke evangelisten, in Israël langs de ultraorthodoxe joden: https://www.mondialisation.ca/le-marteau-de-thor/5700062?doing_wp_cron=1751776092.0775949954986572265625
3. Nieuws uit de gemeenschap
Terwijl een nieuwe groep mannen uit Aleppo in de nieuwbouw een vierdaagse retraite hield, begon vorige zondag een intense vormingscursus van tien dagen voor een tiental gemotiveerde jongeren uit Qara en Rableh. We namen met verschillende zusters en fraters hieraan deel. Er werd een grondige uitleg geven over het ontstaan van de beschaving met de Sumeriërs rond 3.500 voor Christus in Z. Mesopotamië zodat Syrië de “moeder van de beschaving” kan genoemd worden. Vervolgens werd het ontstaan van het christendom uiteengezet en het ontstaan van de islam met de gewelddadige verspreiding ervan, die gebruik maakte van de verdeeldheid onder de christenen. Volgden de kruistochten en de christenvervolgingen achteraf met een uitgebreide beschouwing van de huidige toestand. De volle aandacht werd gegeven aan de vraag: hoe het vuur en de rijkdom van het oorspronkelijke christelijk geloof hier terug doen oplaaien? De apostelen en eerste christenen waren niet alleen bekommerd om hun veiligheid maar grepen de gelegenheden aan om zelf initiatieven te nemen en te getuigen. Donderdagavond hielden we met de groep een uur aanbidding opdat de christenen in het M.O. hun ware christelijke identiteit zouden hernemen. Het zijn zeer intense dagen waarbij de gewone dagorde sterk werd aangepast
***
Woensdag kregen we bezoek van Mgr Johanna, die sinds 2 jaar de Latijnse bisschop is van Aleppo. Vermits hij voorheen in Idlib leefde kon hij ons ui eigen ervaring vertellen over het leven met de rebellen aldaar. Hij kent ook persoonlijk de huidige interim-president Ahmed al-Sharaa.
***
Humanitaire hulp. Door de droogte is een deel van de bevolking van Tartous verstoken van drinkwater. Vanuit de gemeenschap hebben we een grote pomp kunnen bezorgen aan pastoor Bassam, de bezieler van de jeugd aldaar. Deze pomp zorgt nu voor drinkwater. Als onze weldoeners ons blijven helpen, zullen wij de bevolking kunnen blijven helpen, God zij dank! Dank aan onze weldoeners!
4. Enkele foto’s
Vormingscursus in bovenzaal en in salon
Bezoek van Mgr. Johanna